2016 was het 100ste geboortejaar van Toon Hermans. De gemeente Sittard-Geleen wilde dit niet onopgemerkt voorbij laten gaan en wou graag in samenwerking met de Stichting Toon Hermans iets organiseren om het heugelijke feit te vieren.
In 2010 was er al een Toon Hermans jaar in Sittard, waarbij stilgestaan werd bij het 10e overlijdensjaar van Sittards bekendste zoon. In 2010 werd een reeks van activiteiten georganiseerd: een tentoonstelling in Museum Het Domein, de musical Toon, Park Kolderiek en een muziekfeest op de Markt, waarbij bekende Nederlanders liedjes zongen van Toon.
2016 kon geen herhaling van zetten worden van 2010, maar een tentoonstelling stond hoog op het wensenlijstje van de gemeente en de stichting. In een vroeg stadium werd ik door de gemeente benaderd of ik een tentoonstelling zou willen samenstellen. Eerder had ik als co-curator aan de tentoonstelling in 2010 meegewerkt en sindsdien was ik het privé-archief van Toon Hermans aan het inventariseren en digitaliseren. Ik vond het een enorme eer om hiervoor gevraagd te worden. Want buiten dat Toon mij erg inspireert is hij Nederlands bekendste cabaretier en houden mensen nog steeds enorm van zijn werk, zijn conferences, zijn levensfilosofie, maar zeker ook zijn liedjes en versjes.
Al snel ontstond bij mij het idee dat de tentoonstelling een soort route door Toon’s leven moest worden; zijn levenswandel vanaf zijn jeugd in Sittard, tot zijn eerste optredens, de weg naar Carré, zijn vrouw en kinderen, tot aan de ‘oude’ Toon, die prachtige ontroerende liedjes zong. De expo werd immers georganiseerd om zijn leven te vieren! Daarnaast wilde ik geen “traditionele tentoonstelling” maken. Deze expo moest een beleving zijn en niet enkel een display van objecten en foto’s.
Een tijdje daarna kwam een mogelijke locatie in zicht. De V&D aan de Markt zou leeg komen te staan. Toen ik dat hoorde, moest ik eerst een paar keer slikken. Natuurlijk geweldig om zo’n grote ruimte tot je beschikking te krijgen, maar tevens… mijn hemel wat een grote ruimte! Een ruimte zonder verdere indeling (op een paar paskamers na), bedoeld als winkel… waar te beginnen?! Gelukkig kon ik hier op aangeven van de gemeente samen met Koen Savelkoul van Ontheroadcreatives over brainstormen. Op basis van mijn ‘levenswandel-idee’ maakten we een route door het pand, voegden we ruimtes toe en dachten we na over bezoekersvoorzieningen, zoals een cafeetje, Toon winkel, toiletten etc. Daarna presenteerden we het concept aan de eigenaar van het V&D-pand, de gemeente en de Stichting Toon Hermans en kregen we groen licht!
De opbouw kon beginnen! Binnen zo’n twee maanden werd de V&D omgebouwd tot een Toon Hermans belevingsexpo. Met als resultaat zo’n 23.000 bezoekers in de periode augustus 2016 – april 2017. De tentoonstelling werd zelfs twee keer verlengd omdat deze zoveel mensen trok! Wat een succes!
Maar dit was zeker niet mogelijk geweest zonder de inzet van een grote groep vrijwilligers. Zowel bij de opbouw als bij het draaiend houden van de expo hebben heel veel mensen zich vrijwillig ingezet. Ik mocht de vrijwilligers in de expo coördineren, zo’n 35 man die zich óf zelf hadden aangemeld óf zich via het Participatiehuis inzetten voor de expo en de bezoekers.
En laat ik zeker ook mijn dank uitspreken naar de gemeente Sittard-Geleen, die zich ten volle inzette om dit grote project te realiseren. Ik ben dankbaar dat ik een rol mocht vervullen in dit bijzondere project.
Hier beneden vind je de zaaltekst die ik over de expo schreef en paar overzichtsfoto’s van de tentoonstelling.
“Toon Hermans komt thuis in Sittard, de plek die hij zijn hele leven liefhad. In het voormalige V&D pand aan de historische Markt wandel je een bont paradijs binnen, vol theater, muziek en kolder, waar je lekker kunt dazen en lachen (want als je lachen kan, moet je het doen).
Je bewandelt Toon’s levensweg van zijn high-society kindertijd tot en met zijn arme en droevige jeugd, waarin Toon het lachen als heelmiddel ontdekte. Je wordt omarmd door alle Sittardse feesten en tradities die Toon beïnvloedden: de St.Rosa kermis, de processie, de zomeravondconcerten van harmonieën en fanfares, de clowns in het circus en de doldwaze carnavalsdagen.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Na de eerste liedjes op het biljart zet je samen met Toon de stappen in het carrière labyrint naar het grote theater Carré. Daar aangekomen droom je weg bij de hoogtepunten uit zijn carrière. Je waant je aan de Mediterrannee, lekker zonnebaden aan de promenade, heerlijk zwijmelen (en misschien een traantje wegpinken) bij de mooiste en gevoeligste liefdesliedjes. Maar wat is dat? Wat ruist daar door het struikgewas? Is het de roepie-roepie of toch de poelifinario?
Je komt dichterbij Toon dan ooit. Zag je hem al eens schilderen in zijn badjas? Of ‘trainen’ op zijn hometrainer? Breng een backstage bezoek aan zijn kleedkamer of klauter bij hem op de ‘kolderzolder’, de plek van al zijn gekke dingen. Misschien kom je de stoel van Toon’s zuster wel tegen of Johnny’s tennisracket. Je mag ook met Toon mee op reis naar München, Toronto, try-outs en Sonaansee.
De expositie is één grote beleving. Je gaat op een ontdekkingstocht door het leven en werk van Toon Hermans. De modernste snufjes laten te zintuigen tintelen en je speelt zelf mee in het wonder. En als ’t leidje oet is, kuier je door het gras van de wei, trök noa hoes. Óf lekker Sittard in en ontdekken waarom Toon zijn kleine stad zo
lief had.”
